Kategoria: Grody ,zamki ,fortece
OSADY W HABASETII I TRUSETII
Osady w Habaseti i Truseti zajmowały niewysokie, lecz strome cyple terenowe, których nasadę — jedyne dogodne dojście — przecięto dwoma rowami. W Habaęeęti na tak zamkniętym terenie stały 44 domy, zamieszkane przez około 500 osób. Osadę w Truęeęti, nieco większą, zamieszkiwało zapewne około 700 osób. Podobne osady istniały na Nizinie Węgierskiej, Ukrainie, a także w Italii, Francji i Anglii. Ich umocnienia — najprostsze z możliwych nie zawsze nawet chroniły ludzi. Niekiedy mogły stanowić jedynie ogrodzony teren dla stad bydła.Neolityczne osady sycylijskie i włoskie,w bardzo jeszcze prymitywny sposób ufortyfikowane rowami, datowane są na IV lub pierwszą połowę III tysiąclecia p.n.e.
INNY SYSTEM UMACNIANIA OSAD
Na terenach obfitujących w lasy, a zwłaszcza w okolicach bagnistych, nad jeziorami i rzekami, przyjął się inny system umacniania osad, wykorzystujący właśnie drewno jako podstawowy budulec. We Francji, Anglii, Niemczech, na Węgrzech, w Szwajcarii, Austrii, a także w Polsce (oczywiście, również na innych kontynentach), od neolitu aż niekiedy po wczesne średniowiecze budowano domy i całe osiedla na palach wbijanych w dna rzek, jezior (przy brzegach) i na gruncie podmokłym. Domy takie noszą nazwę palafitów, a osady nazywa się nawodnymi lub palowymi. Już samo usytuowanie osady na trudno dostępnym terenie czyniło ją obronną. Niekiedy otaczano ją ponadto palisadą, zwaną też częstokołem lub ostrokołem — ogrodzeniem z grubych, wysokich bali drzewnych, zaostrzonych u góry, wbijanych w grunt gęsto obok siebie. W Polsce przykładem takiej obronnej osady palowej było Parsęcko na Pomorzu.
CRANNOGINA NA TERENACH IRLANDII I SZKOCJI
W Szwajcarii odkryto około 300 podobnych osad, prezentujących rolniczą kulturę Cortaillod, datowaną jeszcze na III tysiąclecie p.n.e. Ciekawą, lecz nieco odmienną formą obronnych osad nawodnych były tzw. crannogina terenach Irlandii i Szkocji, wznoszone od okresu lateńskiego (ok. 400 r. p.n.e. — pocz. n.e.) do wczesnego średniowiecza. Crannogi tworzyły jak gdyby sztuczne wyspy na palach, budowane z faszyny, bali drzewnych i ziemi, otoczone co najmniej jednym pierścieniem palisady. Siady takich obiektów obronnych zachowały się m. in. w Glastonbury i w Lagore. Ta ostatnia osada przetrwała aż do VII—VIII w., stanowiąc pod koniec rezydencję obronną królów irlandzkich.
WZORCE KONSTRUKCJI
Wzorami takich konstrukcji mogły być tylko wcześniejsze budowle świata śródziemnomorskiego, na przykład mury obronne w miejscowości Gela na Sycylii. Możliwość przenoszenia wpływów z obszarów o wyższej cywilizacji potwierdzają liczne znaleziska ceramiki i wyrobów brązowych w obrębie europejskich osad niezbyt odległych od wybrzeży Morza Śródziemnego lub leżących na uczęszczanych szlakach handlowych. W ostatnich stuleciach p.n.e. w zachodniej i środkowej Europie drewniano-ziemne konstrukcje fortyfikacji grodowych stają się coraz masywniejsze, bardziej skomplikowane, zdolne do stawiania skutecznego oporu nawet legionom rzymskim, dysponującym machinami oblężniczymi.
W PRASŁOWIAŃSKICH GRODACH
Budownictwo obronne ziem słowiańskich w czasach prahistorycznych zasługuje na osobne omówienie, stanowiło bowiem ważne ogniwo w rozwoju najdawniejszych fortyfikacji. Najwcześniejsze osady obronne z dzisiejszych terenów Polski, Czechosłowacji, Niemieckiej Republiki Demokratycznej wiążą się ściśle z ludnością kultury łużyckiej. Kultura ta trwała od około 1300 r. p.n.e. do IV w. n.e., czyli w epokach brązu i żelaza. Z nią łączy się również najstarsze ślady Prasłowian. Wytworzona na Łużycach, między środkową Łabą a Solawą, szybko rozprzestrzeniła się na Wielkopołskę, Kujawy, Pomorze, Mazowsze, Warmię, wreszcie Czechy, Morawy, a nawet na Polesie, Wołyń oraz wschodnią Małopolskę.
PIERWSZE OSADY OBRONNE KULTURY ŁUŻYCKIEJ
Pierwsze osady obronne kultury łużyckiej — grody prasłowiańskie — powstały prawdopodobnie w ostatnim, V okresie epoki brązu (900—700 lat p.n.e.). Zewnętrzne niebezpieczeństwo nie zagrażało jeszcze wtedy plemionom prasłowiańskim, budowa grodów obronnych musiała więc się wiązać z wewnętrznymi waśniami międzyplemiennymi. Później, we wczesnym okresie epoki żelaza, tzw. halsztackim (ok. 750 — ok. 400 r. p.n.e.), Prasłowia- nie będą już musieli bronić się przed atakami plemion germańskich, które wyprą ich znad środkowej Łaby i Solawy, a następnie przed naporem Celtów — od zachodu i południa oraz Scytów — od wschodu. Gęsta sieć grodów, pokrywająca cały obszar zajmowany przez ludność kultury łużyckiej (dziś można wyliczyć co najmniej 150 grodów), świadczy zarówno o wysoko rozwiniętej gospodarce roi- no-hodowlanej, jak i o ustalonej już organizacji plemiennej, a także o wysokim kunszcie ówczesnych budowniczych.
Loading ...